Чуден блесок од гама зраци GRB 250702B: Необичен космички феномен што науката едвај може да го објасни. Наместо секуди, траеше со денови!
На 2 јули 2025 година, астрономите регистрираа необичен гама-зрачен блесок (GRB 250702B) што се повтори трипати во рок од 24 часа, при што секој бран траеше неколку часа, за разлика од типичните блесоци што траат неколку секунди. Детектиран од телескопот Fermi на NASA и потврден од Very Large Telescope (VLT) на ESO, Hubble Space Telescope и други опсерватории, блесокот потекнува од галаксија оддалечена милијарди светлосни години.
За разлика од стандардните гама-зрачни блесоци, предизвикани од колапс на масивна ѕвезда или интеракција со црна дупка, GRB 250702B покажува невообичаена динамика. Една хипотеза укажува на „бавна супернова“ – ѕвезден колапс со продолжено одвивање, што е ретко во астрофизиката. Алтернативна можност е распаѓање на бела џуџеста ѕвезда од црна дупка со средна маса (100–100.000 соларни маси), објект чие постоење е теоретски предвидено, но ретко набљудувано. Набљудувањата од VLT и Hubble, достапни на веб-сајтот на ESO, го документираат инфрацрвениот одсјај на настанот и неговата еволуција во деновите по првичната детекција.
Тековните анализи се фокусираат на спектралните податоци за да се утврди хемискиот состав на исфрлениот материјал и енергетскиот профил на блесокот. Овие податоци можат да откријат дали изворот е ѕвезда со уникатни физички карактеристики или резултат на непознат астрофизички процес. Истражувачите, исто така, ги разгледуваат можностите за детекција на гравитациски бранови поврзани со настанот преку инструменти како LIGO, што би можело да потврди присуство на црна дупка со средна маса. GRB 250702B може да обезбеди нови сознанија за екстремните процеси во раниот универзум и да го унапреди нашето разбирање за формирањето на црни дупки и ѕвездената еволуција.
Извори: ESO/A. Levan et al., ApJL (2025); NASA Fermi Telescope.